ديد كلى
تا زمانى كه ويندوز مايكروسافت عموميت نيافته بود، ماوس نيز محبوبيت چندانى نداشت و هر از چندگاهى در برنامه هاى مختلف مورد استفاده قرار مى گرفت. امروزه استفاده كامپيوتر بدون ماوس اگر غير ممكن نباشد، بسيار مشكل است.

تاريخچه
داگلاس انگبارت (Douglas C.Engelbart) ماوس را در سال ۱۹۶۳ در موسسه تحقيقاتى استانفورد اختراع كرد و در سال ۱۹۷۰ شركت زيراكس در مركز تحقيقات پايولوژى خود واقع در كاليفرنيا تحت رهبرى جك هالى موفق به ساخت ماوس جديدى بر اساس ماوس داگلاس شد، كه داراى كارآيى و عملكرد بهترى بود. در سال ۱۹۸۲ شركت «ماوس سيستم» اولين ماوس را براى كامپيوترهاى شخصى آى بى ام عرضه كرد. شركت ماكروسافت نيز ماوس دوكليدى خود را در دهه ۱۹۸۳ معرفى كرد.

اجزاى ماوس:

قاب ماوس
قاب كه محافظ قطعه هاى داخلى بوده ، شكل ظاهرى ماوس را مى سازد. معمولا از پلاستيك ساخته شده است و در حال حاضر قابهايى كه بر اساس مهندسى محيط كار يا كار پژوهشى ساخته شده اند. رواج بيشترى دارند. زيرا وقتى آنها را بدست مى گيريم، انگشتان احساس راحتى بيشترى مى كنند.

گوى ماوس
در زير ماوس يك گوى پلاستيكى كه داراى هسته فلزى است وجود دارد كه از زير ماوس اندكى بيرون زده است، در جهت حركت ماوس مى چرخد. هنكامى كه ماوس را حركت مى دهيد اين گوى به اين طرف و آن طرف حركت مى كند. حركت اين گوى نشان دهنده حركت اشاره گر ماوس روى صفحه نمايش رايانه است.

غلتك
همانطور كه گوى ماوس مى چرخد با دو غلتك كه نسبت به هم زاويه ۹۰ درجه دارند تماس پيدا مى كند. در نتيجه آنها را مى چرخاند. به عبارت ديگر در داخل ماوس ، دو غلتك عمود برهم ، رو به روى سطح گوى ماوس قرار دارند كه عبارتند از :
* يكى از غلتكها براى حركت چپ و راست ، يا در واقع حركت عرضى در صفحه نمايش است.
* ديگرى براى حركت بالا و پايين ، يا در واقع حركت عمودى روى صفحه نمايش است.

چرخ ها
در ماوسهاى مكانيكى دو جفت ميله هادى فلزى كه به كف ماوس وصل هستند، در كنار چرخهاى ماوس قرار دارند. چرخيدن چرخها باعث تماس با اين ميله ها مى شوند. يعنى هربار كه يكى از اين ميله هاى فلزى به يكى از نقطه اتصال چرخ برخورد مى كند، سيگنال الكتريكى ايجاد مى كند. تعداد اين سيگنالها مشخص مى كند ميله هاى هادى با چند تا از اين نقطه ها برخورد كرده اند. به اين ترتيب جهتى كه غلتكهاى ماوس مى چرخند، به همراه نسبت بين تعداد سيگنالهاى حاصل از محورهاى عمودى و افقى ، بيانگر سمت و سوى حركت ماوس است.

ديود و آشكارساز نورى
در ماوس مكانيكى و نورى به جاى ميله فلزى هادى از ديودهاى نورى و آشكارساز نورى استفاده مى شود. هنگامى كه غلتك ها مى چرخند، چرخها در حالت عبور دادن نور از ديودهاى نورى به آشكارسازهاى نورى هستند. يا در حالتى هستند كه نور نمى تواند به آشكارساز برسد. به اين ترتيب ، باز هم سيگنالهاى الكتريكى بوجود مى آيد، تا به رايانه انتقال يابد در نتيجه اين كار رايانه بتواند حركت ماوس را بفهمد. ماوسهاى «مكانيكى نورى» به دو جفت ديود و آشكارساز نياز دارند تا بتوانند جهت چرخش را مشخص كنند. اما ماوسهاى نورى داراى يك گيرنده نور و يك ديود نورى مى باشد.

كليدهاى ماوس
در زير هر كليد روى قاب ماوس كليد ديگرى نيز وجود دارد. كه وقتى روى كليدهاى قاب ماوس فشار وارد شود. فشار به كليد زيرى در داخل ماوس منتقل مى شود. به اين ترتيب فرمانهاى ماوس به رايانه منتقل مى شود.
بيشتر ماوسها دو كليد و بعضى سه يا چهار كليد دارند. در بيشتر ماوسهاى امروزى يك كليد چرخان وجود دارد كه به آنها نت اسكرول مى گويند كه با آن مى توان نمايش طومارى انجام داد.

ماوس نورى
ماوسهاى نورى نياز به زير ماوسى يا بالشتك آينه اى ويژه، با شبكه اى از خطهاى سياه و آبى دارند. خطهاى آبى نور قرمز را جذب مى كنند و خطهاى سياه نور مادون قرمز را جذب مى كنند. از طرف ديگر در اين گونه از ماوسها دو ديود وجود دارد كه يكى نور قرمز و ديگرى نور مادون قرمز را مى تاباند. هنگامى كه ماوس نورى روى زيرماوسى ويژه اى حركت مى كند زيرماوسى ويژه به تناوب نور را جذب و بازتاب مى دهد. يعنى ديود، نور را روى پد مى تاباند و در نتيجه گيرنده هاى نورى ماوس جهت حركت ماوس را از پرتوهاى نورى كه از خطهاى روى زيرماوسى منعكس شده است تشخيص مى دهند. پس از آن آنها را به علامتهايى تبديل مى كنند تا به رايانه ارسال شوند. از اين به بعد ، اين گونه ماوسها نيز مانند گونه هاى ديگر ماوس كار مى كنند. البته در ماوسهاى نورى جديد از گيرنده هاى نورى و دوربين هاى كوچك استفاده مى كنند. در نتيجه ماوسهاى نورى جديد نيازى به پد خاص ندارد (و حتى نياز به پد ندارد.)

ماوس بى سيم
اينگونه ماوسها داده هاى خود را از طريق امواج راديويى يا از طريق نور مادون قرمز به رايانه ارسال مى كنند. در نتيجه به سيم رابط نياز ندارند. ماوسهاى بى سيم مادون قرمز در حال حاضر متداول ترند اما گونه راديويى آنها در فاصله دورتر نيز كار مى كنند براى استفاده از اينگونه ماوسها لازم است به نكته هاى زير توجه شود :
.۱ ماوس بى سيم داراى فرستنده است كه داده را با آن ارسال مى كند.
.۲ براى تامين برق مصرفى اينگونه ماوسها نياز به باترى است.
.۳ براى دريافت داده از ماوس ، در رايانه نياز به گيرنده متصل به رايانه است.

نوع اتصال دهنده

سريال
ماوس با درگاه متوالى يا سريال با دريافت هر بسته داده از ماوس وقفه اى ايجاد مى شود تا خط آن به درگاه ، مورد استفاده بستگى دارد.

پى اس ۲
امروزه متداولترين ماوسها با درگاه اختصاصى كه در كنار درگاه صفحه كليد است ارايه مى گردد. اين درگاه مى تواند بدون استفاده از شيارهاى توسعه يا درگاههاى متوالى انواع خاصى از ماوس را بپذيرد.